Chełm, pw. Rozesłania Świętych Apostołów
Strona WWW: http://rozeslanie.pl
| Wezwanie: | Rozesłania Świętych Apostołów |
| Liczba wiernych: | 8090 |
| Erygowana: | 1217 rok |
| Odpust: | Rozesłania Apostołów - III niedziela lipca MB Łaskawej - III niedziela maja |
| Msze święte: | w niedziele i uroczyste święta: 7.00, 8.30, 10.00, 11.30, 12.30, 18.00 w święta kościelne : 7.00, 8.30, 10.00, 16.00, 18.00 w dni powszednie: 7.00, 8.00, 18.00 |
| Kancelaria: | czynna w dni powszednie 9-10 i 16-18 |
| Adres: | ul. Lubelska 55 22-100 Chełm |
| Telefon: | 82 565 56 40 |
| Księża : | Lewicki Jacek Adam Piłat Józef Jan Jakubczak Paweł Zwoliński Bartłomiej |
| Historia parafii: | Początki parafii są dość trudne do ścisłego opracowanioa. Zapewne powstała ona wcześniej niż dotyczące jej najstarsze wzmianki źródłowe. Jej rozwój wiąże się z datą 1417 r. ( przyjmuje się ją za powtórną erekcję ), fundacją Władysława Jagiełły i rozpoczęciem rządów biskupich w diec. chełmskiej przez Jana Biskupca. W fazie powstawania i w pierwszym okresie istnienia parafii posiadała ona duże terytorium. Dzisiaj na tym terenie znajduje się kilka jednostek administracji kościelnej ( m. in.: parafia Kamień, Podgórze, Depułtycze, Okszów ) Parafia Rozesłania Apostołów posiadała bogate uposażenie. Dobra we wsi Sawin, początkowo będące własnością kapituły chełmskiej z biegiem lat weszły w skład uposażenia parafii. Później doszły do tego folwarki Krzywice i Zawadówka. W latach 1667-1864 duszpastetrstwo parafii prowadzili pijarzy. Do 1490 r. kościół par. był równocześnie katedralnym. Istniała przy nim kapituła . Stolicę biskupstwa z kapitułą przeniesiono nastepnie do Krasnegostawu. W pracy duszpasterskiej wielką pomocą służyły bractwa. M.in. w XVII w. istniało Bractwo Serca Jezusowego i MB Łaskawej. Istniał też trzeci zakon założony przez Reformatów. W czasie działalności Pijarów szczególnie rozwinął się kult MB Łaskawej ( obok istniejącego kultu św. Antoniego i św. Kazimierza ). Od poł. XV w. istniał przy kościele Św. Ducha szpital dla ubogich, który prowadzili Dominikanie. Po opuszczeniu Chełma przez ten zakon ( XVI w. ) opiekę nad szpitalem sprawowali księża diecezjalni - do 1667 r., następnie Pijarzy - do 1864 r. Od 1864 r. troskę o chorych na nowo podjęli księża diecezjalni. W 1882 r. szpital został odebrany parafii i opiekę nad nim miał mieć rząd. Pierwotnie kościół Św. Ducha był drewniany, natomiast murowana świątynia została wystawiona w latach 1742-49. W 1830 r. zamieniono ją na stajnię wojskową, a w późniejszym czasie wydzierżawiono na kuźnię. W latach 1867-75 był to kościół unicki, a od 1878-1924 r. - cerkiew prawosławna. Opuszczony i walący się kościół Św. Ducha rozebrano w 1934 r. W XV w. przy kościele istniała szkoła katedralna, funkcjonująca w następnym stuleciu już jako parafialna. Zasługi dla szkolnictwa położyli sprowadzeni do Chełma Pijarzy. Pierwszy budynek drewniany, przeznaczony na ich kolegium, wzniesiono dzięki fundacji bpa Mikołaja Świrskiego w latach 1668-72 ( obok dzisiejszego kościoła Reformatów ). Gmach murowany wystawiono przed 1714 r., natomiast po 1720 ropoczęto jego przebudowę wg planu D. A. Bellotiego. W latach 1838-65 nastąpiła gruntowna jego reatauracja. Od 1865 r. gmach zajęło gimnazjum rosyjskie, później zamieniono go na plebanię, a po 1966 r. część zbudowań przeznaczono na muzeum. W 1997 r. przeprowadzono częściowy remont budynku. Wielkie znaczenie posiadała biblioteka pijarska - w momencie kasaty klasztoru w 1864 r. liczyła ok. 2230 książek. Obok Pijarów na terenie parafii działali Dominikanie. Ich klasztor powstał tu w poł. XIV w. spalony w 1578 r., na fundamentach k-ła wybudowano bożnicę istniejącą do dzisiaj. W XVI w. Dominikanie opuścili Chełlm. Od 1737 r. z przerwami, działają tu również Reformaci. Z zakonów żeńskich m. in. pracowały jeszcze po II wojnie światowej Felicjanki - prowadziły sierociniec przy ul. Lwowskiej od 1919 r. Natomiast Służebniczki dębickie pracowały od 1940 r. do lat 90-tych w Domu Opieki. W okresie międzywojennym posługiwały one w szpitalach i w przedszkolu. Na terenie Chełma i w okolicy mieszkała znaczna liczba grekokatolików. Od 1875 r. Ziemia Chełmska była świadkiem ich prześladowania. Na przełomie XIX/XX w. zamieszkiwali tu także protestanci ( posiadali kościół w Kamieniu, a w latach 1916-20 ich zborem był też obecny kościół Reformatów ). Ze sporej liczby cerkwi prawosławnych do dnia dzisiejszego pozostała tylko jedna. Dekanat chełmski został utworzony jeszcze w czasach istnienia diecezji chełmskiej - 1604 r., natomiast w 1957 r. podzielono go na 2: chełmski wschodni i zachodni. Dziekan nie zawsze rezydował w Chełmie. W latach 1665-1865 siedzibą jego były następujące parafie: Kumów, Czułczyce, Sawin. Archiwum parafii zawiera m. in. akta chrztów z XVII w., akta małżeńskie i zgonów od pocz. XVIII w., niewielką ilość dokumentów dotyczących Pijarów; brak natomiast starych kronik i wizytacji. |
| Kościół: | |
| Miejscowości: | Chełm, Pokrówka, Zawadówka w., |
POWRÓT
