W dniu 29 kwietnia, w którym przypada rocznica wyzwolenia obozu Dachau, obchodzimy w Kościele w Polsce Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego w czasie II wojny światowej. Ustanowiony on został przez Episkopat Polski w 2002 roku dla upamiętnienia księży, którzy byli ofiarami systemów totalitarnych, szczególnie nazizmu i komunizmu.
W sobotę 26 kwietnia 2025 roku w Dachau – w 80 rocznicę wyzwolenia obozu, o godz. 14.00 rozpocznie się Msza św. z udziałem delegacji Konferencji Episkopatu Polski i Konferencji Episkopatu Niemiec.
W obozie Dachau niemieccy naziści zamordowali 868 duchownych, spośród 1773 więzionych tam polskich księży i biskupów. W czasie II wojny światowej z rąk niemieckiego i sowieckiego okupanta zginęło prawie trzy tysiące polskich duchownych.
W Polsce główne obchody Dnia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego odbędą się 29 kwietnia 2025 r. w Narodowym Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu. Mszy Świętej o godz. 12.00 będzie przewodniczyć abp Tadeusz Wojda SAC, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski..
Obchody w Kaliszu są kontynuacją corocznego dziękczynienia księży – więźniów Dachau za wyzwolenie obozu w 1945 roku. W obawie przed likwidacją obozu, zawierzyli się oni św. Józefowi i ślubowali, że jeśli przeżyją, będą pielgrzymować co roku do kościoła św. Józefa w Kaliszu. Obóz został wyzwolony 29 kwietnia 1945 r. Ocaleni księża z Polski do końca życia wypełniali złożone przyrzeczenie i pielgrzymowali do Kalisza, dziękując za ocalenie. Ostatni z nich, ks. Leon Stępniak, zmarł w 2013 r.
W tym roku przypada też 55. rocznica utworzenia w 1970 roku, z inicjatywy księży, którzy przeżyli Dachau, Kaplicy Wdzięczności i Męczeństwa w podziemiach bazyliki św. Józefa w Kaliszu. Znajduje się tu m.in. tablica z nazwiskami blisko 1800 zamordowanych w Dachau kapłanów oraz kleryków diecezjalnych i zakonnych.
Dachau było głównym obozem dla duchownych katolickich, protestanckich i prawosławnych. Wśród ok. 3 tys. uwięzionych zakonników, diakonów, księży i biskupów katolickich 1773 pochodziło z Polski. 868 duchownych zostało zamęczonych w obozie, najwięcej z terenów diecezji poznańskiej (147), włocławskiej (144) i łódzkiej (112). Spośród blisko 600 zakonników największą grupę ofiar stanowili jezuici, misjonarze i salezjanie.
W obozie w Dachau poniosło śmierć 18 kapłanów diecezji lubelskiej:
1. ks. Józef Bierzyński – proboszcz w Suchowoli
2. ks. Jan Bryłowski – proboszcz w Wożuczynie
3. ks. Józef Chmielewski – wikariusz w Biłgoraju
4. ks. Leon Chróścicki – proboszcz w Starym Zamościu
5. ks. Stanisław Cieślik – prefekt w Chełmie
6. ks. Edward Gajewski – proboszcz w Chodywańcach
7. bł. ks. Kazimierz Gostyński – rektor kościoła powizytkowskiego w Lublinie
8. ks. Mikołaj Kostrzewa – proboszcz w Majdanie Starym
9. ks. Jan Michalewski – skarbnik kurii
10. bł. ks. Stanisław Mysakowski – wikariusz w katedrze
11. ks. Zdzisław Ochalski – kanclerz kurii
12. ks. Jan Orzeł – wikariusz w Tomaszowie Lubelskim
13. ks. Jan Pobożny – prof. Wyższego Seminarium Duchownego
14. ks. Jan Samolej – prefekt w Biłgoraju
15. ks. Dominik Surowski – prefekt w Chełmie
16. ks. Edward Szabelski – kapelan Wojska Polskiego
17. ks. Ludwik Wielgosz – proboszcz w Goraju
18. bł. ks. Antoni Zawistowski – prof. Wyższego Seminarium Duchownego
Błogosławieni męczennicy związani z diecezją lubelską pomordowani w Obozie Koncentracyjnym w Dachau, beatyfikowani 13 czerwca 1999 roku przez Jana Pawła II w Warszawie:
1. bł. br. Fidelis Chojnacki, (1906–1942), kapucyn, brat w Lublinie
2. bł. ks. Kazimierz Gostyński, (1884–1942), ksiądz diecezji lubelskiej
3. bł. br Henryk Krzysztofik, (1908–1942), kapucyn, gwardian w Lublinie
4. bł. ks. Stanisław Mysakowski, (1896–1942), ksiądz diecezji lubelskiej
5. bł. br. Florian Stępniak, (1912–1942), kapucyn, ojciec z klasztoru w Lublinie
6. bł. ks. Antoni Zawistowski, (1882–1942), ksiądz diecezji lubelskiej
7. bł. br. Brunon Zembol, (1905–1942), franciszkanin, brat w Chełmie
8. bł. Stanisław Starowieyski, (1895-1941), ojciec rodziny, apostoł laikatu, prezes Akcji Katolickiej w diecezji lubelskiej (+1941 Dachau)
Beatyfikowani wówczas zostali także:
1. bł. bp Władysław Goral, (1898-1945), biskup pomocniczy diecezji lubelskiej (Obóz w Sachsenhausen)
2. bł. ks. Zygmunt Pisarski, (1902-1943), ksiądz diecezji lubelskiej (proboszcz w Gdeszynie)
więcej: https://www.swietyjozef.kalisz.pl/
biogramy błogosławionych: https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TH/THW/bio_108meczennikow.html
https://www.facebook.com/reel/1193318912175096
